Dominee Peter van der Schans met emeritaat

13 juli 2022, 08:10 Algemeen

IJSSELSTEIN • Peter van der Schans was 37 jaar predikant, waarvan 28 jaar in IJsselstein. Wás, want sinds zijn afscheidsdienst afgelopen zondag is hij met emeritaat. 

Op 31 juli volgt nog het ‘praktische’ afscheid: “Dan zijn onze kinderen erbij. Tijdens de vakantie word ik 66 jaar en 7 maanden, de officiële pensioenleeftijd. Als ik thuiskom hoef ik niets meer te doen.” Er vervallen veel reguliere werkzaamheden, zoals bezoekverzoeken, het kerkenblad, diensten voorbereiden en diverse zaken opvolgen. “Dat gaat dominee Bert de Wit doen met op termijn nog een parttime collega.”

Hoe zijn emeritaat eruit gaat zien? “Eerst een tijdje niets doen; om los te komen en om mijn opvolger niet voor de voeten te lopen. Ik ga genieten van de ruimte en de tijd om te wandelen en te fietsen – dat is goed voor mijn gezondheid – en ik ga veel lezen en sport volgen, vooral mijn kinderen, want we zijn een volleybalgezin.” Na de verhuizingen, van de pastorie aan de Touwlaan naar Zenderpark en de huidige woning in IJsselveld-West, is er ook nog het nodige op te ruimen. “We zijn steeds kleiner gaan wonen, dus staan er nog heel wat spullen in dozen op zolder die uitgezocht moeten worden.” En als er tijd overblijft: “De tuin, al is dat meer Martha’s hobby, ik fotografeer de bloemen liever.” Waar hij trots op is: “De druivenstruik. Die stond er slecht bij toen we hier kwamen, maar is prachtig opgebloeid. Het is ons plekje geworden waar we veel zitten.” Over ruim een half jaar verandert het leven weer: als echtgenote Martha – nu nog parttime dominee in Montfoort – met emeritaat gaat. “Dan zijn we voortaan samen thuis.” Hoewel: “Ik doe nog wel iets in IJsselstein: Eeuwigheidzondag, de laatste zondag van het kerkelijk jaar waarin de namen van de overledenen worden genoemd, omdat ik daar betrokken bij ben geweest. En op termijn zal ik waar nodig op zondagochtend nog wel eens een dienst leiden, maar dat zijn korte afgeronde taken.”

Fusie

Er is heel wat terug te blikken na 28 jaar; niet alleen de fusie van de Hervormde deelgemeente De Burchtkapel  met de Gereformeerde Kerk De Poort in 2007 tot de Protestantse gemeente te IJsselstein in de vernieuwde Ontmoetingskerk, maar ook de veranderingen in de maatschappij en geloofsbeleving. “De betrokkenheid van vrijwilligers bij de kerk neemt - net zoals in het verenigingsleven - af en het geloof staat bij velen niet meer op een belangrijke plaats. Familie, vrienden, artsen en professionals worden eerder betrokken dan de kerk. Het geloof bij lief en leed is afgezakt en afgezwakt.” De samenleving is individueler geworden. “Mensen zoeken zelf troost en bemoediging. Met internet lijken ze de geloofsgemeenschap niet meer nodig te hebben.” Een verarming vindt hij: “Een ander kan je prikkelen in je geloof, bemoedigen, troosten en vreugde delen.” Maar feit blijft; het aantal kerkelijke huwelijken en uitvaarten daalt, net als het aantal jongeren in de kerk. “Dat vind ik best teleurstellend, want door die individualisering gaan zoveel waarden en betekenis verloren. De kerk lijkt er niet meer in te slagen om de zin van samen geloven duidelijk te maken.”

Onzeker pad

Het gaat Van der Schans daarbij niet om een lesje met één waarheid: “Ik wil mensen zelf laten denken, ze figuurlijk de woestijn in sturen zodat ze zelf kunnen ontdekken. Dat is veel echter dan iets voorgeleefd krijgen zoals in nieuwere stromingen. Maar misschien trekt die structuur juist jongeren aan. Ik geef liever handvatten mee en niet de kant-en-klare antwoorden. Zo kunnen we samen, vaak met veel nieuwe vragen, het onzekere pad lopen.”

Zijn leven als dominee kende hoogte- en dieptepunten: “Ik ben ooit gestalkt en er is wel eens een ruit ingegooid. Niet in IJsselstein overigens. En ik heb anonieme brieven gehad. Heel vervelend; dat zijn de kanten van het werk die je eenzaam maken. En het was naar voor mijn gezin.” Lachend: “En mijn kinderen wisten dat ‘even een boodschapje doen’ zo een uur kon duren en dat ze een soort voorbeeldfiguur moesten zijn omdat ‘hun vader de dominee was’.”
De hoogtepunten: “De contacten met mensen; dat het klikt, waarbij je ruimte en vrijheid ervaart. Ik geloof dat God er op die momenten bij is. God, die ander en ik; het komt in allerlei gesprekken en op veel momenten voor. Dat is de bevrediging van wat ik als dominee, gelovige en mens ben.”

Ik heb een steen verlegd...

Het is de titel van een lied van Bram Vermeulen waar Peter van der Schans bewust voor koos tijdens zijn afscheidsdienst. “Soms was die steen groot, soms klein, maar er ís iets veranderd en vaak verbeterd.” Wat blijft is de twijfel of hij niet meer had kunnen doen. “Vooral corona met alle afstandsregels en onmogelijkheden vormde een sociaal dieptepunt in mijn functioneren.”

Lysette Verwegen