Ook Lopikse boeren klem door stikstof

LOPIK • De onrust onder de boeren is groot. Door de aanpak van de stikstofproblematiek door het kabinet voeren de boeren al dagenlang actie om aandacht voor hun zaak te vragen. Melkveehouders Adwin van Schaaik uit Lopik en Hans van Kats uit Cabauw herkennen de situatie zeer goed. Maar beide boeren richten zich niet op ‘ontwrichtende acties’, maar zijn vooral bezig met oplossingen.

“We ontkennen het stikstofprobleem niet. Er zijn delen in het land waar veel grote stallen staan waar wellicht ook iets mee moet. Alleen in onze Lopikerwaard zien we voornamelijk grondgebonden melkveehouderij op hele modale bedrijven. Dat is dramatisch als die voor een groot deel moeten verdwijnen”, aldus Van Schaaik.

Hans van Kats neemt al 2 jaar deel aan Netwerk Praktijkbedrijven. In dit project van LTO Noord, Wageningen University & Research en het ministerie van LNV zijn ruim 100 melkveebedrijven bezig met het reduceren van hun ammoniak- en methaanemissies. Vier jaar lang jaren combineren de deelnemende bedrijven praktijkonderzoek en een integrale aanpak om tot haalbare maatregelen te komen.
“Meten is weten. Bovendien werken de bedrijven met meer dan alleen de uitstoot van stikstof. Het gaat om 30 vluchtige gassen. Ik wilde meer weten over de modellen waarmee gerekend wordt. Hoe komen die tot stand? Ook moet met de data van alle metingen een zo eerlijk mogelijk resultaat tot stand komen. En we zien nu al mooie resultaten. Je kunt bijvoorbeeld met voer heel veel winst behalen.”
Van Schaaik is een positief mens, maar kijkt ook kritisch naar de huidige situatie. “In Nederland zijn heel veel kleine gebiedjes aangewezen als Natura 2000-gebied. Door deze versnippering heb je dus ook veel gebieden, rondom N2000, met een probleem. Het zou beter zijn de Natura 2000-gebieden te concentreren. Dat doen ze in de rest van Europa ook.”
“We zouden de vraag moeten stellen: wat is natuur? In Nederland kennen we alleen aangelegde natuur. Ronald Plasterk legde het onlangs in zijn column in de Telegraaf perfect uit: ‘Nederland kent geen vrije natuur. We hebben een parkenlandschap, honderd procent aangelegd.’ Ik kan het zelf niet beter uitleggen.”

Beide mannen herkennen de emoties bij de boeren erg goed. “Natuurlijk overheerst het gevoel ‘de boeren moeten weg’. Alles lijkt te moeten wijken, omdat de doelstelling in het regeerakkoord moét worden gehaald. Zo blijft er weinig ruimte over. Boeren zitten klem. Bovendien vraag ik me af of er voor deze regio een dubbele agenda wordt gevoerd. Want we weten allemaal dat de regering er alles aan doet om veel woningen te kunnen gaan bouwen, met bijbehorend recreatiegebied. En daar lijken nu de boeren de prijs voor te betalen”, aldus Van Schaaik.

Van Kats verwijt de politiek een bepaalde mate van kortzichtigheid. “Het gaat niet alleen om de boeren. Wat denk je van de Rabobank? Als het onderpand van kostbare landbouwgrond bij deze bank wegvalt, vervalt ook de belangrijke meerwaarde die de agrarische sector voor de Nederlandse economie heeft.” In Nederland gaan er tientallen miljarden euro’s in de agrarische sector om en bijna acht procent van de werkgelegenheid.
Het blijft wel een strijd van een lange adem. Van Kats investeerde in 2015 in een duurzame stal. Een rechter oordeelde echter dat de vloer voor onvoldoende reductie zorgde. “Door een interpretatie van metingen zou de vloer niet voldoen aan de criteria. Die onzekerheid waar je steeds weer tegenaan loopt, is iets wat iedere boer al heel veel jaren herkent.”

Van Schaaik was eerder gemeenteraadslid in Lopik en volgt graag de paden van de politiek. “Je moet met elkaar blijven praten. Maar je moet ook verder kijken dan alleen Nederland. Iedere hectare landbouwgrond die we hier onttrekken, betekent dat die elders op de wereld er weer bij moet komen. Bijvoorbeeld door het omhakken van Braziliaans regenwoud. Ook op Europees niveau moeten we dingen beter op elkaar afstemmen.” Van Schaaik mist hierin duidelijk leiderschap van minister-president Mark Rutte. “Die moet echt zijn gezicht vaker laten zien en daar leiding aan geven.”
Van Kats is niet verbaasd dat boeren nu op deze manier in acties van zich laten horen. “Hier in de omgeving zijn hele grote melkveehouderijen op één hand te tellen. Maar in het oosten en noorden is dat anders. Ik heb altijd al gezegd dat vanuit die hoek de grootste weerstand zou komen. De politiek heeft echt niet goed nagedacht over de gevolgen.”

Van Kats is hoopvol, maar ook realistisch. “Het zal mijn tijd wel duren, maar of mijn zoon nog een toekomst heeft als melkveehouder durf ik nu nog niet te zeggen.”