Ook IJsselsteinse leerlingen krijgen les in burgerschap

Wat vrede is weten de leerlingen van groep 8 wel. Maar dat vrede niet alleen begint na geweren en oorlogen, maar ook in de klas en op het schoolplein; dat is minder bekend. Dat leren ze in een les burgerschapsvorming van gastdocent Wim van Esch.

IJSSELSTEIN – Van Esch is veteraan, maar dat is niet de insteek van zijn lessen. “Ik weet wel uit ervaring waarvoor ik me heb ingezet en hoe belangrijk vrede is. Maar nog belangrijker: dat het gaat om vrijheid en gelijke rechten. Voor iedereen. Daar zet ik me voor in en daarom geef ik gastlessen. Burgerschapsvorming is belangrijk.” En dat begint bij de jeugd. “Ik heb vertrouwen in de jeugd, want al zijn de tijden veranderd; de jongeren zijn niet anders dan wij vroeger. Hun inborst is hetzelfde. Het gaat erom hoe we met elkaar omgaan in de ruimste zin. Respect, communicatie en overleg hoeven niet verloren te gaan.” Van Esch geeft zijn lessen aan leerlingen van groep 8. “De burgerschapslessen zijn inmiddels wettelijk verplicht en vielen vroeger onder het vak maatschappijleer. Meestal werd burgerschap thematisch behandeld rond 4 en 5 mei – de dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Maar burgerschap gaat verder dan die twee dagen: het gaat om élke dag.”

Aan het werk
Tijdens zijn verhaal daagt Van Esch de kinderen uit: “Weet je wat een deugd is?” dat blijkt een moeilijk begrip, al weten ze wel wat ondeugd is. Hij helpt hen: “De aanleg voor goede daden.” En dan wordt het makkelijker: “Samen praten”, weet een van de leerlingen. Want ja, er zijn wel eens ruzies op school. Van Esch geeft het voorbeeld van Malala, die de meeste leerlingen kennen. “Zij won de Nobelprijs voor de vrede nadat ze was neergeschoten door de Taliban toen ze naar school ging in Afghanistan, omdat meisjes daar niet naar school mogen van de Taliban.” En dan terug naar Nederland: “Op 4 en 5 mei is het thema ‘Vrijheid geef je door’. Het gaat verder: vrijheid geef je niet weg. Jullie zijn de toekomst: sluit niemand uit.” Burgerschap in de dop: “Van jongs af aan actief meedoen in de maatschappij en een positieve bijdrage leveren aan de samenleving.”

Dicht bij huis
Burgerschapsvorming heeft volgens Van Esch alles te maken met democratie, participatie en identiteit. “Stemmen, meedoen en dat jij het bent.” De voorbeelden van ruzie en praten worden makkelijk aangevuld: van ruzies oplossen tussen buren en op school tot clubs, Nederland en Europa. En de Nederlandse identiteit: “Waar we voor staan en normen en waarden.” In groepjes van vier worden de leerlingen aan het werk gezet. “En ik wil overleg”, benadrukt Van Esch nog eens. Het wordt voortgezet tijdens het Dilemmaprogramma, waarin leerlingen moeilijke keuzes moeten maken. De boodschap komt aan. Maud, Tessa, Luc en Rafael vinden het interessant, vooral de interactie. “Nu snappen we echt hoe het is en we hebben veel geleerd van de dilemma’s.”