Archeologische vondst in Montfoort

Montfoort - Tijdens bouwwerkzaamheden aan een woning aan de Achterdijk is een bijzondere archeologische vondst gedaan. Bij de aanleg van de bouwkuip werden oude muurresten gevonden die grenzen aan de oude stadsmuur. De toezichthouder heeft deze bijzondere archeologische ontdekking direct gemeld bij de gemeente en de archeologische afdeling van de Omgevingsdienst Regio Utrecht (ODRU) die de gemeente op dit gebied adviseert. De ochtend na de vondst de regio-archeoloog van de ODRU de locatie bezocht, de resten schoongemaakt en de eerste bevindingen gedocumenteerd.

De vondst

De vondst bestaat uit een opgaand muurwerk van een groot formaat bakstenen, ook wel kloostermoppen genoemd. Bijzonder aan de resten is dat ze een aanzet laten zien van een halve ronding. Daarnaast liggen de resten niet in lijn met de stadsmuur die boven de grond nog steeds zichtbaar is als de achtermuur van naastgelegen woningen, maar sluiten wel aan op de stadsmuur. Op basis van de eerste bevindingen lijkt het te gaan om een soort uitbouw of aanvullend stadsmuurelement.

Terug naar het verleden

Gelukkig zijn er in het verre verleden diverse kaarten en tekeningen gemaakt van Montfoort die ons een aanwijzing kunnen geven over de mogelijke functie van de muurresten die zijn gevonden. Op de kaart van Jacob van Deventer uit 1550 (figuur 2) is te zien dat de stadmuur van Montfoort was voorzien van waltorens. Een waltoren is een halfronde uitbouw van een stadsmuur en maakt dus deel uit van de vesting. De torens staken boven de muur uit zoals is te zien op de tekening van het stadsgezicht op Montfoort uit de 16e eeuw. Vanaf de waltoren was het mogelijk om de vijand vanuit een veilige positie te kunnen beschieten en het gebied rondom de muur te verdedigen. De uitvinding van het kanon maakte de waltorens overbodig; ze waren niet bestendig tegen kanonskogels. Sommige waltorens kregen nog een tweede leven als rondeel (bron: Wikipedia). Op de kaart van Johannes Blaeu uit 1649, dus honderd jaar later, is te zien dat de stadmuur van Montfoort was voorzien van rondelen. Het muurwerk van een rondeel is meestal van bijzondere sterkte die het mogelijk maakt om er zwaar geschut zoals een kanon op te plaatsen. De vorm en stevigheid van het aangetroffen muurwerk sluiten hier goed bij aan. Echter, op basis van de oude stadsplattegrond van Blaeu lijkt het rondeel meer noordelijk te hebben gelegen in het verlengde van de dwarsstraat waar de Achterdijk de bocht maakt.

Vervolg

De komende week worden de resten gedocumenteerd en in een rapport vastgelegd. Hierbij wordt niet alléén vanuit een archeologisch maar ook vanuit een bouwhistorisch oogpunt naar de resten gekeken om te achterhalen of de resten inderdaad toebehoren aan een waltoren, een rondeel of dat het mogelijk een andere functie heeft gehad. Daarmee draagt het onderzoek bij aan de duurzame opbouw van onze kennis over de historie van de gemeente. Dit vormt op zijn beurt weer het fundament onder het archeologie- en cultuurhistorisch beleid van de gemeente Montfoort. De bouwwerkzaamheden aan de woning kunnen doorgaan en hierbij wordt het muurwerk gespaard.