Ik zal handhaven

Ik ben benieuwd hoeveel Nederlanders zonder Google te raadplegen ons Rijkswapen kunnen beschrijven; laat staan dat ze de bijbehorende wapenspreuk kunnen citeren. Ik kan dat wel, maar als geschiedenisfanaat (historicus) ben ik daarin waarschijnlijk een uitzondering. De Franstalige wapenspreuk onder ons Rijkswapen (een gouden leeuw op een blauwe achtergrond), afgeleid van het familiewapen van Oranje-Nassau, luidt ‘Je maintiendrai’; dat is de eerste persoon enkelvoud onvoltooid toekomende tijd (futur simple) van het werkwoord maintenir, dat ‘handhaven’ betekent.

17 miljoen interpretaties van de geldende regels

Vreemd dat onze wapenspreuk in het Frans is geschreven, maar wij zijn altijd al nonchalant geweest met onze nationale identiteit en tradities. ‘Je maintiendrai’ luidt vertaald: ik zal handhaven - door soldaten bij de Landmacht vroeger graag verbasterd tot ‘ik zal zand graven’ - een intrigerend voornemen, met een onbedoelde verwijzing naar de actualiteit. Want zeg nu zelf: wat ga je dan handhaven? De grondwet? Geen overbodige luxe nu sommige partijen met verkiezingskoorts bepaalde godsdiensten willen verbieden. En urgenter nog; de straatterreur tegen de coronamaatregelen en (k)lockdown? Dat is een uitdaging, zeker in ons land, waar 17 miljoen individuele interpretaties van regels bijna normaal. De van nature hyperindividualistische Nederlanders hebben nu eenmaal autistische trekjes, en de moderne techniek is hen daarbij ook steeds meer behulpzaam. Zo kwam ik in het stadje een jongere tegen die hardop in zichzelf praatte. Vroeger zou dat een zwakbegaafde zonderling zijn, maar tegenwoordig is dat een ‘normaal’ iemand die met via een oortje op zijn smartphone een telefoongesprek voert; bij voorkeur wat luider dan bij een een-op-eengesprek. Volgende week meer.

de ijsselsteinse column | rinus verweij