Oranje!

U kent mijn fascinatie voor historische wendingen en de gevolgen daarvan. Ik ga niet opnieuw opscheppen dat ik mijn bestaan aan ‘Zonnekoning’ Lodewijk XIV te danken heb; daarvoor ben ik te bescheiden. Ik ga terug, naar 15 juli 1544. Toen sneuvelde René van Chalon – telg van het geslacht Van Nassau – bij Saint-Dizier. Lekker belangrijk, zullen sommigen denken. Maar we worden hier toch nog regelmatig mee geconfronteerd, vooral door de Oranjevoetbalgekte zoals nu rond het EK, waaraan ‘we’ eindelijk weer mogen meedoen.

Stel je voor dat Orange Aubergine had geheten...

U zult ongetwijfeld de supermarktreclame hebben gezien waarin acteur Frank Lammers met een oranje Snollebollekesjuichcape gillend als een idioot naar buiten rent. Ik kan nu nooit meer de film Michiel de Ruijter - met Lammers in de hoofdrol - zien zonder dit gênante tafereel op mijn netvlies; het ‘Swiebertje-effect’, maar dan erger. In hetzelfde spotje zie je cabaretveteraan Frits Lambrechts “Ik heb niks met Oranje” grommen. Drie keer raden met wie ik me het meest verwant voel. Maar ter zake: René had de titel Prins van Oranje verworven, genoemd naar het prinsdommetje Orange in Zuid-Frankrijk. Na zijn overlijden werden prinsdom én titel geërfd door zijn neef Willem van Nassau, de latere voorvechter van de Nederlandse onafhankelijkheid. Zo is die felle kleur oranje - afgeleid van dat prinsdommetje - onze nationale kleur geworden, in plaats van het ingetogen blauw van de Nassaus. Tijdens de Patriottenopstand van 1787 werd in Den Haag het zichtbaar uitstallen van wortels en sinaasappels en het opzichtig dragen van Oranje verboden. Tijdens EK’s en WK’s krijg ik daar wel begrip voor. Stel je toch eens voor dat het prinsdom Orange ‘Aubergine’ had geheten, wat een zegen zou dat zijn geweest…

DE IJSSELSTEINSE COLUMN | RINUS VERWEIJ