Bert Murk na 10 jaar MIJ: ‘Ik heb een fundament gelegd’

IJSSELSTEIN • Bert Murk verlaat na tien jaar als onbezoldigd directeur Museum IJsselstein. Een terugblik voor hij zijn sleutels inlevert.

“Ik vond het een groot voorrecht dat ik in IJsselstein het oude Stadsmuseum mocht transformeren tot Museum IJsselstein (MIJ)”. Dat heb ik niet alleen gedaan, maar met een fantastisch klein team professionals, veel vrijwilligers, een betrokken bestuur, IJsselsteinse bedrijven die altijd meewerkten, de Historische Kring IJsselstein en de hele IJsselsteinse gemeenschap. Met elkaar hebben we MIJ gemaakt tot wat het nu is en een plek gegeven in IJsselstein en daarbuiten.”

De transformatie van het museum past bij de lijfspreuk van Murk: ‘Alles verandert, niets vergaat’, naar de Romeinse dichter Ovidius. Hetzelfde geldt voor de afscheidstentoonstelling – met dezelfde titel – die voor hem is georganiseerd. Daarmee worden de hoogtepunten van tien jaar gevierd met nieuw werk van favoriete kunstenaars en werken uit de privé-collectie van Murk. “Dit is het slotstuk én de basis voor de toekomst. De afgelopen tien jaren waren een ontdekkingstocht, nu komt alles samen en vormt de basis waarop een nieuw team het museum kan gaan doorontwikkelen.”

Puzzelstukjes

En wat er samenkomt: “Geschiedenis, erfgoed, kunst, de mens en de samenleving. Deze aspecten verbinden is mijn ultieme idee van een museum. Veel musea maken tentoonstellingen vanuit een thema, wij willen het veelzijdiger maken vanuit die verschillende aspecten. Dan wordt het spannender en relevanter. In eerste instantie werkt dat misschien verwarrend, maar als je de tijd neemt vallen alle puzzelstukjes in elkaar. Dan zie je de samenhang: niets staat op zichzelf en alles komt voort uit iets wat eerder is gecreëerd en ook niet op zichzelf stond. Dan is de cirkel rond: ‘Alles verandert, niets vergaat’; alles ontwikkelt zich door. En stilstand is achteruitgang, dus je moet door. Kunstenaars vertalen wat in de samenleving leeft naar de kunst en creëren daarmee ook een doorkijk naar de toekomst.”
Heden, verleden en toekomst werden weerspiegeld in tentoonstellingen, educatie voor jong en oud én de manifestaties. “Ik ben het meest trots op de manifestaties die we organiseerden rondom de thema’s vrijheid, gender en empathie. En ik ben trots op de tentoonstelling ‘Uit liefde voor hout’; een tentoonstelling en manifestatie vanuit onze IJsselsteinse wortels.”

Eigenwijs

Onder de bezielende leiding van Murk verwierf MIJ een unieke en zichtbare plek in het Nederlandse museumlandschap. “De grote musea kennen en volgen ons, juist vanwege de vernieuwende thema’s, de vernieuwende bedrijfsvoering en de vermenging van geschiedenis, erfgoed, kunst, mens en samenleving. Het Van Abbemuseum is daarin al vanaf de 60-er jaren toonaangevend. Dat komt door de toenmalige directeur Jean Leering, geboren in het huis naast de IJsselsteinse kasteeltoren en een klasgenoot van mijn vader. Hij werd na zijn studie op zijn 27e museumdirecteur. Hij was een eigenwijze IJsselsteiner in de museumwereld, eigenlijk zoals ik ook ben.”

Het was tien jaar aanpakken en doorpakken. “Wij hebben het onmogelijke volbracht. We deden alles met de helft van het geld van wat het Stadsmuseum gekost zou hebben. Twee keer werd MIJ gered door de gemeenteraad. De eerste keer tien jaar geleden, toen het toenmalige college het Stadsmuseum wilde sluiten. Wij pakten de verzelfstandiging op en het college werkte daarna prima mee.” 
Vorig jaar liet het huidige college MIJ zitten. “Toen het college mijn verzoek om een bezoldigde directeur voor 50.000 euro afwees ben ik weer naar de raad gegaan, die het besluit gelukkig wist te kantelen.” Murk voelde zich menigmaal door het college op zijn ziel getrapt: “Door denigrerende opmerkingen en het wantrouwen. Ik heb het als een incompetent college ervaren op het gebied van kunst en cultuur. Zeggen dat wij voor de helft van de subsidie hebben gekozen is ronduit denigrerend.” Net als de letterlijke uitvoering van een amendement van de raad door het college: “Dat kost MIJ 7.000 euro per jaar. Zo ga je niet met een professionele vrijwilligersorganisatie om.”

Murk: “Ik heb altijd gezegd dat ik het doe voor tien jaar, zo ben ik. Er zijn ook nog zo veel andere dingen die ik nog wil doen. Ik ben goed om van niets tot iets te komen, om een fundament te leggen dat anderen dan verder mogen doorontwikkelen. Ik ga aan de slag met een project met internationaal kunstenaar Joep van Lieshout en ik ga een nieuw museum in Deventer adviseren.

En verder...

Murk: “Ik heb altijd gezegd dat ik het doe voor tien jaar, zo ben ik. Er zijn ook nog zo veel andere dingen die ik nog wil doen. Ik ben goed om van niets tot iets te komen, om een fundament te leggen dat anderen dan verder mogen doorontwikkelen. Ik ga aan de slag met een project met internationaal kunstenaar Joep van Lieshout en ik ga een nieuw museum in Deventer adviseren.’’

door Lysette Verwegen