Molen De Valk noodgedwongen stilgezet door afgekeurde roeden

MONTFOORT • De wieken van molen De Valk staan stil. Dat is niet zonder reden. Uit inspectie door deskundigen van het Utrechts Landschap blijkt dat de lasnaden van een aantal roeden niet meer voldoen. 

Stichting de Utrechtse Molen, die de molens van het Utrechts Landschap beheert, heeft na constatering van die lasscheuren aan Paul Groen, directeur van Erfgoed Advies Groen BV, gevraagd om alle molens te onderzoeken. Dat heeft er toe geleid dat Het Utrechts Landschap heeft besloten om uit voorzorg 19 van haar 23 molens stil te leggen. Molenaar Henk Visser: “Voor molen De Valk zijn die roeden zo’n 26 meter lang, maar omdat er geen exemplaren van die lengte verkrijgbaar zijn is zo’n roede uit meerdere stukken aan elkaar gelast. De lasnaden die dichtbij de as zitten voldoen niet meer en zijn daarom afgekeurd.”
Het zijn overigens niet allemaal korenmolens maar ook een groot aantal poldermolens. Deze staan meestal vrij in de weilanden waar zij de waterhuishouding regelen. Zij werken wel door, zij het niet op volle kracht, omdat er midden in de polder minder kans op ongelukken is. “Met molen De Valk wordt er nu dus niet gemaald en dat is minder prettig” zegt secretaris Paul Driehuis. ‘’De aangevoerde tarwe kan niet tot meel worden vermalen en dat betekent ook dat de voorraad van de molenwinkel langzaam begint te krimpen. Wij doen er alles aan om de winkel open te houden.”

Maalstop

Vanwege de kersttijd worden de wieken weer sfeervol versierd met lichtjes. In deze tijd wordt er toch niet gemalen. Ondertussen zijn de molenaars druk met het bedenken van oplossingen om de maalstop zo kort mogelijk te laten duren. Molen De Valk heeft zeven molenaars , twee zijn in opleiding. Het zijn mannen die met hart en ziel het vak van molenaar beoefenen. Zij volgden opleidingen en deden examens, want het zijn van molenaar is zeker geen sinecure. Daar komt veel bij kijken en daarnaast staat ook de veiligheid hoog in het vaandel. Het stilleggen van molen De Valk kwam voor de molenaars dan ook als een donderslag bij heldere hemel. Henk Visser: “Dit hadden we niet verwacht en ook is het met he blote oog niet te zien. Daar zijn tegenwoordig nieuwe technieken voor om dit te onderzoeken. Zo werd er gebruik gemaakt van een röntgen meettechniek waarop de lasbreuken in de stalen roeden zijn te zien. Hoe groot die in onze molen zijn weet ik nog niet, maar daarover horen we binnenkort meer.”

Afwachten

Molen De Valk maalt met een molensteen met een doorsnede van 1.50 meter. Daarmee wordt jaarlijks 10 tot 12 ton graan vermalen. De meeste graanmolens van het Utrechts Landschap draaien slechts 3 tot 5 ton graan. Molenaar Henk Visser bedacht een tussenoplossing en heeft een elektrische maalstoel met een steen van 80 centimeter aangeschaft, ook al is de capaciteit van de maalsteen de helft kleiner. “Het is natuurlijk geen charmante oplossing, maar de schoorsteen moet wel blijven roken. Als wij op deze manier kunnen blijven malen dan is dat goed geregeld. Natuurlijk gaat vanaf dat moment de ambachtelijkheid van de molen verloren. De wieken zullen niet draaien totdat de geconstateerde schade is hersteld. En dat kan best nog wel even duren. Stalen roeden zijn niet zomaar op voorraad en ook het opnieuw aanbrengen daarvan is een flinke klus. Daar gaat echt nog wel de nodige tijd overheen. We moeten nu afwachten of de elektrische maalstoel door de bestaande opening in de molen gehesen kan worden. Ook moet Stedin nog krachtstroom aanleggen, maar geloof mij, we springen een gat in de lucht als we straks de zeilen weer kunnen hijsen en de wieken weer horen en zien draaien. Het is een cultureel erfgoed dat zeker voor Montfoort behouden moet blijven.”
Particulieren en bedrijven met een warm hart voor de molen en die een bijdrage willen geven voor de aanschaf van de elektrische maalstoel kunnen dat doen op bankrekeningnummer NL73 RABO 0 1346 99 343 t.n.v. Stichting Molen De Valk o.v.v. Maalstoel.

Paul van den Dungen