Herdenking Oudewaterse Moord eeuwenlange traditie

Dit jaar vindt de jaarlijkse uitleg over de Oudewaterse Moord en de herdenking van de verschrikkelijke gebeurtenissen in 1575 plaats op zondag 11 augustus om 12.00 uur in de trouwzaal van het stadhuis. De toegang is vrij. Daarmee houdt de stad een traditie in stand die tot bijna vierenhalve eeuw teruggaat in de tijd.

Oudewater - De Oudewaterse historica Nettie Stoppelenburg ontdekte in de archieven dat de oudste herdenking dateert van 1589. Zij sluit zelfs niet uit dat de inwoners al in 1577 stilstonden bij de verwoestingen van twee jaar eerder.
Als het om de 80-jarige oorlog - van 1568 tot 1648 - gaat, dan heeft Oudewater met zijn ‘Moord’ één van de oudste herdenkingen van Nederland.
Hoe kon het tot die slachting komen? In 1572 was Oudewater één van de twaalf steden die deelnam aan de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. Deze stadsbesturen kozen unaniem voor Willem van Oranje als hun politiek leider. Op 19 juli van dit jaar vond op het Hof van Nederland in Dordrecht de herdenking van die gebeurtenis plaats. Dat gebeurde in het bijzijn van onder andere de Oudewaterse burgemeester Pieter Verhoeve.
Oudewater werd als gevolg van haar keuze voor Willem van Oranje op zondag 7 augustus 1575 verwoest door het Spaanse leger. In het stadhuis geeft Stoppelenburg tekst en uitleg over de gebeurtenissen aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Dat doet zij aan de hand van het schilderij dat Dirck Stoop in 1650 maakte van het beleg en de plunderingen van de vestingstad Oudewater.

Spaanse aanval

Op dit 4.78 meter brede en 1.78 meter hoge doek valt zeer gedetailleerd te zien hoe in 1575 een Spaanse troepenmacht Oudewater aanviel. Eenmaal binnen de stadsmuren doodden de veroveraars veel bewoners, terwijl een groot gedeelte van de stad in vlammen opging.
Dat staat allemaal opgetekend in het 145 pagina’s tellende boek ‘De Oudewaterse Moord’ dat in 2005 van de hand van Nettie Stoppelenburg verscheen.
De herdenkingen vonden aanvankelijk plaats in de vorm van een kerkdienst. Het schilderij van Stoop bracht daar in 1650 verandering in. Toen ging iedereen uit de kerk naar het schilderij om het verhaal te horen. Er kwam ook veel publiek van buiten de stad: in de poorten werden collectebussen opgehangen om geld op te halen voor het weeshuis. Ten gevolge van de Moord waren veel kinderen wees geworden en die associatie werd tot het einde van de 18e eeuw nog gemaakt.