Aanslaan

Onlangs plofte de aanslag gemeentelijke belastingen op mijn deurmat; wederom een grotere aanslag op mijn portemonnee, zoals bij velen. De woorden aanslag en aanslaan zijn fascinerend, door de vele associaties die ze oproepen. Je kunt uit woede over de gemeentelijke belastingaanslag een aanslag plegen op het Stadhuis. Je kunt zelfs een zelfmoordaanslag plegen, en je zou een belastingaanslag die tot zelfmoord leidt ook een zelfmoordaanslag kunnen noemen. Je kunt door vervuiling of corrosie veroorzaakte aanslag verwijderen, zoals kalkaanslag in de wasmachine. Een idee of product kan aanslaan in de betekenis van gewaardeerd worden.

Ik sla aan; wel zorgvuldig overdacht en verwoord

Een motor kan aanslaan als hij technisch in orde is, en een waakhond kan aanslaan bij onraad. In die laatste betekenis kom ik ‘aanslaan’ vaker tegen in discussies. Een facebookvriend constateert dat ik soms aansla op wat ik beschouw als politieke correctheid en selectieve verontwaardiging. Deze woordkeus kan suggereren dat ik primair en ondoordacht reageer, zoals een waakhond die aanslaat als iemand aanbelt. Toegegeven, ik ben conservatief en deel graag plaagstootjes uit, maar die zijn zorgvuldig overdacht en verwoord. Wat is trouwens het tegendeel van aanslaan? Afslaan of uitslaan? En is uitslag het tegendeel van aanslag? Misschien heeft Jesse Klaver (huid)uitslag gekregen van de verkiezingsuitslag; een aanslag op zijn charme. Omtzigt kan het aanbod van een andere functie afslaan. Een motor kan afslaan door aanslag in de carburateur; vervelend als je met vrienden wilt gaan afslaan op de golfbaan. En als de auto weer rijdt kun je een afslag missen; ingewikkeld allemaal. Ik verwacht in elk geval in mijn columns nog regelmatig aan te slaan, hopend dat die columns ook nog een beetje aanslaan.

de ijsselsteinse column | rinus verweij